Czocha – wycieczka do średniowiecza

Na pewno większość czytających ten tekst oglądała film pt. Gdzie jest general?, Tajemnicę twierdzy szyfrów, Wiedźmina, czy dokument Sensacje XX wieku. Akcja tych filmów rozgrywała się na terenie Dolnego Śląska w miejscowości Leśna, gdzie znajduje się bajkowy wręcz Zamek Czocha. Powstał on w 2 poł. XIII w. jako warownia obronna północnej granicy Czech z inicjatywy króla czeskiego Wacława II. W roku 1315 książę piastowski Henryk Jaworski żeni się z Agnieszką, córką Wacława II, i otrzymuje jako wiano zamek wraz z przyległymi ziemiami. Henryk zawiera porozumienie z siostrzeńcem Bolkiem II Świdnickim, na mocy którego rok później Bolko II przejmuje Księstwo Jaworskie wraz z Zamkiem Czocha. Księstwo Świdnicko-Jaworskie jest silne gospodarczo i militarnie. Pod koniec życia Bolka II następuje zbliżenie z dworem czeskim, potwierdzone małżeństwem bratanicy Anny z królem Karolem IV i zawartym porozumieniem w 1350 r. o dziedziczeniu - Bolko był bezdzietny. Po śmierci jego (1368) i żony Agnieszki (1392) księstwo wraz z  Zamkiem Czocha zostaje włączone do Królestwa Czech. Zamek traci wówczas znaczenie strategiczne i zostaje siedzibą rodów rycerskich.

Kompleks jest zbudowany ze złomów granitowych i gnejsów, spojonych zaprawą wapienną. Na teren zamku wchodzi się przez półkolistą bramę, flankowaną dwiema bastejami na wzór średniowiecznych baszt (fot.1). W  XVI w. zamek zostaje gruntownie przebudowany w stylu renesansowym, wyposażony w dzieła sztuki i dostosowany do broni palnej - basteje. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej zamek uzyskuje formę okazałej rezydencji, a głęboką fosę zamieniono na zwierzyniec, budując nad nią most.
W noc z 17 na 18 sierpnia 1793 r. ogromny pożar zamienił zamek w ruinę, kładąc kres świetności rezydencji i niszcząc bogate zbiory. Właściciele przystąpili do obudowy w następnym roku. Kolejną rekonstrukcję przeprowadzono w latach 1909-1914 po zakupie zamku przez drezdeńskiego przemysłowca Ernesta Gütschowa (www.zamekczocha.com), który przebywał na zamku do końca II wojny światowej (przed ucieczką do Niemiec zgromadził w skarbcu a potem wywiózł wiele cennych przedmiotów, reszta cennych rzeczy  została po wojnie  rozkradziona ponoć przez burmistrza Leśnej i wywieziona przez Czechosłowację z Polski). Dzięki finansowym nakładom Gütschowa  unowocześniono wnętrza i odtworzono stylowy nastrój zamku. II wojnę światową zamek przetrwał nienaruszony, lecz najgorsze dla niego lata przyszły zaraz po wojnie, kiedy stał się częstym celem szabrowników i złodziei.

W 1952 r. przechodzi w ręce Wojska Polskiego, do roku 1996 znajdował się tutaj Wojskowy Dom Wypoczynkowy.  We wrześniu 1996 r. przejęła go Wojskowa Agencja Mieszkaniowa i udostępniła również „cywilnym”  gościom, świadcząc usługi hotelowo-gastronomiczne (110 miejsc noclegowych w pokojach w standardzie tematycznym i rodzinnym w zamku i kasztelanii. Dla gości o wyjątkowych gustach wynajmowana jest za „jedyne” 910 zł Komnata Książęca).

Moim zdaniem jest to jeden z piękniejszych i malowniczo położonych zamków nie tylko na Dolnym Śląsku, lecz w skali całego kraju. Oprócz głównego korpusu zachowane są również pozostałe budynki podzamcza, w których znajdują się obecnie sale wystawowe muzeum podzamcza, muzeum tortur, armaty, mosty, basteje, bramy. Wchodząc na teren zamku ma się wrażenie, jakbyśmy przenieśli się w epokę średniowiecza. Gorąco polecam  Czochę i życzę miłego zwiedzania (czasami organizowane jest również zwiedzanie nocne)!!